عومرونو حصر ائتدین ائله ؛ ایلقارا

آغا ؛ گورمه دیم کی دئیه سن قارا  

هامی فخر ائدرسه ناموسا ؛ عارا

عکسینه فخر ائدر ناموس عار سنه .

سونمز

بو گورکملی و خالق یازیچی سینین بو گونه کیمی یالنیز دورد کیتابی گون ایشیغینا چیخادیریلمیشدیسا ؛ آنجاق هله ده چاپ اولمامیش یازی لاری ایله چاپ اولان یازی لاری تاسف له یئکونلاشمامیشلار . بو مفکوره لی یازیچی نین کیتابلارین بئله سیرالاماق اولار :

حیات فاجعه لریندن : بو اوخومالی حئکایه توپلوسو دورد حئکایه دن عبارت دیر . 1- حیان فاجعه لریندن 2- خائن 3- اووچو 4- شرفلی اولوم

قارتال : بو حئکایه توپلوسونا دا 9 حئکایه داخیل ائدیلمیشدیر . 1- قارتال 2- قوجالیقدا یورغالیق 3- گول دسته سی 4- آنا قلبی 5- عاسیز قافار 6- کئفلی 7- اوز آرامیزدا قالسین 8- حایات آجی لیق لاریندان 9- اوشاق اوسته ساواش

شعریمیز زمانلا آدیملاییر . بو دیرلی کیتاب دا ادبیات شوناسلیغا عاید ؛ یازیچی گنجعلی صباحی نبن بیر سیرا یازی لارین احتواء ائدیرلر . بو کیتاب 1360 ینجی ایل تهراندا اولان نشر دونیا نشر ی واسطه سی ایله شهریور آییندا گون ایشیغینا چیخا بیلمیشدیر .شعریمیز زمانلا آددیملاییر کیتابینین یازی لارین بئله سیرالاماق مومکون دور . 1-شعریمیز زمانلا آددیم لاییر 2- خلق شاعیری سهند3- ادبیاتین اجتماعی حیاتیندا تاثیری 4- خلق شاعیری ساهرین یارادیجیلیغینا بیر باخیش 5-محزونون حیات و یارادیجیلیغی 6- ساز و سوز اوستادی عاشیق علی عسگر 7- آغیر ایللر و عیسی نین صون شامی نا بیر نظر 8- مبارز شاعیر ( هاشیم ترلان ) 9- خلق شاعیری سهنددن خاطیره لریم 10- وطن و خلق محبتی

اوتن گونلریم . بو دا خالق یازیچیمیزین دئمک سون چاپ اولموش رومان سایاقلی خاطیره لری دیر کی عزیز محسنی نین اون سوزو ایله یازیچی نین وفاتیندان سونرا چاپ ایمکانی تاپابیلمیشدیر .

هله بونلار قالسین بیر طرفده ؛ گنجعلی نین بیر سیرادا یازی لاری ائله گنج لیک چاغلاریندان توتدو بو گونه کیمی دوورو مطبوعاتدا ماراقلا چاپ اولموشلار کی اونلارین دا بیر یئره توپلانماسی منجه ان گرکلی بیر ایش لردن اولابیلر . قدر بیلن خالقیمیز بو کیمی بویوک بیر یازیچی اولدوقلارینا گووه نیب 17/7/1383 ده تهرانین بهمن آدلی مدنیت ساراییندا گنجعلی صباحی آدینا طنطنه لی بیر آخشام گئچیرمیشلر . بو مراسم ده بیر چوخ آذربایجان یازیچی لاری ؛ شاعیرلری ؛ ضیالی لاری ؛ ژورنالیست لری ؛ ادبی درنک لری و قلم اییه لری ماراقلا اشتراک ائدیب او داهی نین عزیز خاطره سین داها عزیرلندیرمیشلر .

ایندی اونون وفاتیندان 22 ایل اوتسه ده بیر سیرا ادبیاتیمیزین هوسکارلاری ایله بئله قرارا گلدیک کی بو هومانیست انسانین یازی لارین بیر یئره توپلایاق . ایندی گوروروک بو مثل دوز دورکی بیزیم ائلین حضرت ایوب  صبری وار . نییه کی رحمتلی صباحی نین اولوموندن دئدییمیز کیمی 22 اوتدوکده اونون دیرلی اثرلرینین بیر سیراسی بو گون بیر یئره توپلانیب ماراقلا الدن – اله گزمک ده دیر . بورا دا کونلوم ایسته ییر اونون ائنیش لی یوققوشلو یاشامینین بیر نئچه صحیفه سین بیر نئچه ایل قاباق یازیلمیش ؛سایین شاعیر و یازیچی ائلدار موغانلی نین قلمی ایله اوخویاق :

آنادان اولماسی‌نین یوز ایل‌لیگینی قارشیلادیغیمیز اوستاد گنجعلی صباحی، 1285- ینجی گونش ایلی‌نین بهمن آییندا، "مرند" شهری‌نین یاخینلیغیندا "قانلی داغ" اته‌یینده یئرلشن "میاب" کندینده دونیایا گؤز آچمیشدیر. آتاسی یونوس کیشی، مینلر آذربایجانلی کیمی یوخسوللوغدان، آجلیقدان و ایجتیماعی فلاکتدن جان قورتارماق اوچون، آرازین او تایینا کؤچمک مجبورییتینده قالمیشدیر.گنجعلی‌ده یئددی یاشیندا بو طالعین اورتاقی اولور. بئله کی، آتاسینا قوووشماق اوچون، عائیله‌سی‌ایله بیرلیکده آرازین او تایینا کؤچور و "گده‌بی"ناحیه‌سینده ساکین اولورلار.

 او زامان ایراندا اولان ایشسیزلیک، آجلیق، ظولم و بوغوجو موحیطدن یاخا قورتارمیش زاواللی اینسانلار، آرازین او تایینا چاتدیقدا، "یالنیز ایش و چؤره‌ک اولسون"- دئیه، کوره‌لرده، ماغارالاردا، گون گؤرمز قارانلیق و هاواسیز یئرلرده ان آغیر ایشلره بویون اییر، یاشاییردیلار. گنجعلی‌نین‌ده آتاسی بئله بیر وضعییتده گده‌به‌یین معدنلری‌نین بیرینده چوخ آغیر شرایطده ایشله‌ییردی.

1914- ینجی ایلده بیرینجی دونیا ساواشی‌نین باشلانماسی‌لا، گنجعلی‌نین عائیله‌سی‌ده یاشادیقلاری یئردن "شامخور" منطقه‌سینه کؤچور و بو ناحیه‌ده یونوس کیشی اؤز اوغلو گنجعلی‌نین کؤمه‌یی‌ایله چؤره‌کچی‌لیک ایشینه مشغول اولور.

گنجعلی عائیله‌سی‌ نئچه ایل شامخوردا یاشاییر، بیرینجی دونیا ساواشی‌نین قورتارماسی‌لا، اونلارین‌دا حیات و کئچینه‌جک‌لرینده یئنی بیر دؤور باشلاییر. روسیه‌ده انقلاب اولور و ایکی‌یوز ایل‌لیک "رومانوف"لار ایمپراطورلوغو دئوریلیر.

 1917- ینجی ایلین فئورال آییندا "کرینسکی" دؤولتی ایش اوسته گلیر، آنجاق  عؤمرو آز اولور. نهایت بویوک اوکتییابر اینقیلابی غلبه‌سی‌له، دونیادا ایلک دفعه اولاراق شورالار حوکومتی قورولور و مستملکه اؤلکه‌لر آزاد اولورلار.

اوکتییابر اینقیلابی اؤز درین تاثیرینی آذربایجان‌دادا قویور. روسیه‌ده وطنداش موحاریبه‌سی باشلانیب، داوام ائتدییی کیمی، آذربایجاندادا سیاسی وضعییت گرگین‌لشیر و خاریجی اؤلکه‌لر او جومله‌دن اینگیلیستان و تورکیه دؤولتلری، هره‌سی بیر آماج اوغروندا آذربایجاندا یئرلشیرلر. ائرمنی- موسلمان ساواشی  باشلاییر و آذربایجاندا قورولان موساوات حؤکومتی چوخ عؤمر ائتمه‌دن، 1920- ینجی ایلین آپریل آییندا دئوریلیر و اورادا شورالار حوکومتی قورولور. بوتون بو سییاسی و ایجتیماعی ده‌ییشیک‌لیک‌لر، گنجعلی و اونون عائیله‌سینی‌ده مینلر آذربایجانلی و اورادا یاشایان بو تای موهاجیرلری کیمی، اؤز تاثیر داییره‌سی آلتینا آلیر.

گنجعلی تحصیلینی داوام ائتمک اوچون بئشینجی صینیفده اوخوماغا باشلاییر و تحصیل‌له برابر ، موعللیمی میرزه محمدین تشویق‌لری‌له صحنه ایشلرینه‌ده گیریر  و چوخ آز موددتده اؤز باجاریق و قابلیتینی گؤستریر.

گنجعلی صباحی 15 یاشیندایکن، آتا- آناسی‌نین تکلیفینی نظره آلاراق، قونشولاری‌نین 15 یاشلی قیزی "حبیبه" ایله ائوله‌نیر و سونرالار عؤمرونون ان آغیر گونلرینی بو مئهریبان و فداکارلیق سیمبولی اولان  قادینلا باشا وورور و چوخ اوشاقلی بیر عائیله‌نین آتا، آناسی اولورلار.

گنجعلی یئددینجی صینیفی قورتاردیقدان سونرا، اورتا و عالی تحصیلینی داوام ائتدیرمک اوچون گنجه‌یه و یاخود باکی‌یا گئتمه‌لی‌ایدی. نهایت حیات یولداشی و آتا- آناسینی راضی سالیر و 1924- ینجی ایلده گنجه شهرینده یئنی آچیلمیش عمله فاکولته‌سینه داخیل اولور.

1929- ینجی ایلده اورتا مکتبی قورتاریب، باکی‌دا پئداگوژی انیستوتونون دیل و ادبییات شعبه‌سینه داخیل اولور و اورادا سونرالار آذربایجان دیلی و ادبیییاتیندا فعالییت ائده‌رک، شؤهرت صاحیبی اولموش حمید آراسلی، دمیرچی‌زاده، محمد راحیم و احمد احمدزاده کیمی علمی و هنری شخصییت‌لرله همکلاس اولور و اونلارلا اونودولماز خاطیره‌لری یاشاییر.

1928- ینجی ایلده، گنجعلی اورتا مکتبی قورتارارکن، عالی تحصیل‌لی بیر موعللیم کیمی گده‌به‌یه گؤنده‌ریلیر. او مکتب ایشلری‌له یاناشی، یئنه‌ده ایجتیماعی فعالییتینه داوام وئریر، خصوصیتله تئاتر و صحنه ایشلرینده جیددی فعالیت گؤستریر و کیچیک اینتیقادی پیئس‌لر یازیب، تاماشایا قویماقدان‌دا چکینمیر.

گنجعلی صباحی‌نین آردیجیل تعلیم- تربیه فعالیتی، اونون یئنی قورولوش اوغروندا بیر ضیالی کیمی چکدییی زحمت‌لر و ایجتیماعی ایشلرده همیشه کؤنول‌له ایشتراک ائتمه‌سی، اوندان چوخ سئویلن و امکداشلاری آراسیندا بؤیوک ائحتراما لاییق گؤرونن بیر شخصیت یاراتمیشدیر.

 1932- ینجی ایلده گده‌بی اورتا مکتبینه مودیر تعیین اولور و بیر ایل بو وظیفه‌ده چالیشاندان سونرا، شامخورا مکتب مودیری سئچیلیر و یورولماز فعالیتی سایه‌سینده، بو مکتب معارف شعبه‌سی طرفیندن نمونه مکتب آدینا لاییق گؤرونور.